OPERA „JANEK” – NIEDZIELA, 24 PAŹDZIERNIKA GODZ. 17.00
24 października w Filharmonii Lubelskiej będzie dniem wyjątkowym. To właśnie tu, o godzinie 17.00 zagości niezwykłe, lecz zapomniane już dzieło Władysława Żeleńskiego – Opera „Janek”. Solistami podczas tego wydarzenia będą Małgorzata Grzegorzewicz-Rodek – sopran (Bronka), Agnieszka Kuk – sopran (Marynka), Łukasz Gaj – tenor (Janek), Paweł Trojak – baryton (Stach), Dariusz Górski – bas (Marek). Towarzyszyć im będzie Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Lubelskiej oraz Chór Żeński Filharmonii Lubelskiej i Męski zespół wokalny I SIGNIORI. Całością zadyryguje maestro Wojciech Rodek.
Fascynacja utworami scenicznymi Mozarta i Wagnera, odkrycie opery romantycznej zwłaszcza Giacomo Meyerbeera rozbudziły we Władysławie Żeleńskim aspiracje do tworzenia wielkich dzieł dramatycznych. Pierwsze operowe pomysły przypadają na lata wczesnej młodości, kiedy to jako piętnastoletni uczeń krakowskiego gimnazjum poznał Mickiewiczowskiego „Konrada Wallenroda”. Do tematu powrócił podczas studiów w Pradze, a ostatecznie projekt sfinalizował w roku 1884. W 1896 wziął na warsztat „Goplanę” wg „Balladyny” Słowackiego, cztery lata później „Janka”, a w 1907 inspirowaną powieścią Kraszewskiego „Starą baśń”. Każda z tych oper reprezentuje inny gatunek i choć wszystkie cieszyły się dużym uznaniem i bywały nagradzane, to swym oddziaływaniem nie wykroczyły nigdy szerzej poza granice ziem polskich.
„Janek” swą premierę miał we Lwowie, w dniu uroczystego otwarcia Teatru Miejskiego na Wałach Hetmańskich. Autorem libretta był Ludomił German, z którym kompozytor współpracował przy „Goplanie”. Akcja dzieła rozgrywa się w Tatrach w XVIII wieku. Główne postacie to herszt zbójników, Janek (tenor), jego narzeczona, Marynka (mezzosopran), zbójnik Stach (baryton) i jego wybranka Bronka (sopran). Janek obdarza zainteresowaniem zakochaną w nim Bronkę, która pielęgnowała go w chorobie. Prowadzi to do dramatu – zazdrosna Marynka popycha Stacha do zbrodni.
Tematyka podhalańska obecna jest nie tylko w warstwie dramatycznej opery, „sabałowe” nuty słychać także w muzyce. Kompozytor posłużył się materiałem motywicznym folkloru góralskiego, przeplatanego z własnymi pomysłami i cytatami (m.in. „Marsz Chałbińskiego” i znana melodia „W murowanej piwnicy”).
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
