Blog

Na ogół epoka, w której artysta żyje i tworzy, determinuje jego działalność zawodową. W przypadku Józefa Wieniawskiego tezę tą potwierdzają nie tylko zachowane wirtuozowskie dzieła fortepianowe, ale też dorobek z obszaru liryki wokalnej. Romantyzm, „epoka pieśni”, do tego zobowiązywał. Utwory na głos i fortepian towarzyszyły Wieniawskiemu od wczesnych lat i wraz z ich upływem ich ilość stale się powiększała.  Sięgał w nich po poezję Goethego, Heinego, Hugo, Zmorskiego i Krasińskiego. I choć były cenione, wydawane i wykonywane za życia twórcy, potem popadły w zapomnienie. Wielka to szkoda, są to bowiem kompozycje niezwykle uczuciowe, o szlachetnej melodyce, bogatej harmonii, różnorodnej formie i bogatej inwencji fakturalnej. Przekonamy się o tym, dzięki Małgorzacie Grzegorzewicz-Rodek, która zaśpiewa pieśni z dwóch zbiorów – op. 38 i 50, do tekstów francuskich i niemieckich.

O twórczości kameralnej młodszego z braci Wieniawski przeciętny miłośnik muzyki na ogół prawie nie wie nic, gdy tymczasem są to utwory, które znać trzeba. Skromny dorobek reprezentują cztery pozycje: Trio G-dur, op. 40 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, Kwartet smyczkowy a-moll, Sonata skrzypcowa oraz poświęcona królowi holenderskiemu Wilhelmowi III – Sonata E-dur, op. 26 na wiolonczelę i fortepian z 1858 roku. To rozbudowane, trzyczęściowe dzieło, daje obu solistom szerokie pole do zademonstrowania możliwości lirycznych i wirtuozowskich. Prezentuje najlepsze cechy dojrzałego romantyzmu: rozmach, emocjonalność, kontrasty nastrojów, tempa i dynamiki. Uwagę słuchacza przykuwają szlachetne melodie kunsztownie opracowane w trakcie rozwoju dzieła i piękne, nastrojowe środkowe „Andante”. Sonata długo utrzymywała się w repertuarze ówczesnych wiolonczelistów. Wielokrotnie sięgał po nią wirtuoz instrumentu Alfredo Piatti i słynny Polak Józef Adamowski.

Alina Staniak-Ziółkowska

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.