Uroczysta Inauguracja Sezonu Artystycznego 2024/2025
piątek: 4 października 2024 godz. 19:00 - Sala koncertowa FL
ORKIESTRA SYMFONICZNA FILHARMONII LUBELSKIEJ
SAŠA MIRKOVIĆ – altówka
PAWEŁ KOS-NOWICKI – dyrygent
Program:
Johannes Brahms Uwertura akademicka, op. 80
Krzysztof Penderecki Koncert na altówkę
Ludwig van Beethoven V symfonia c-moll, op. 67
Kiedy w 1879 roku Johannes Brahms, niemiecki kompozytor z okresu romantyzmu, otrzymał honorowy doktorat z filozofii od Uniwersytetu Wrocławskiego, początkowo odpowiedział bezceremonialnie wysyłając do rektora… kartkę pocztową! Jednak Bernhard Scholz, dyrygent Wrocławskiego Stowarzyszenia Orkiestralnego, przekonał go, że uczelnia oczekuje bardziej imponującego wyrazu wdzięczności – muzycznej ofiary.
„Stwórz dla nas piękną symfonię!” – napisał Scholz do Brahmsa. „I zadbaj o dobrą instrumentację, stary druhu, żeby nie była zbyt ciężka!” W ten sposób powstała Uwertura akademicka, op. 80, znana też jako uwertura janczarska. Brahms wplótł w nią melodie studenckich pieśni biesiadnych, a finał zakończył triumfalnym cytatem z „Gaudeamus igitur”, średniowiecznej pieśni śpiewanej podczas suto zakrapianych, studenckich biesiad.
Sam Brahms dyrygował premierą uwertury i odebrał honorowy tytuł podczas ceremonii na Uniwersytecie, która odbyła się 4 stycznia 1881 roku. Tłumy zebrały się przed uczelnią, ruch dorożek wzdłuż Odry musiał zostać wstrzymany. Mimo mrozu otworzono okna, by ludzie mogli usłyszeć koncert, w którym znalazły się różne utwory Brahmsa, w tym oczywiście Uwertura akademicka. Teraz Państwo będą mieli okazję usłyszeć ją w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Lubelskiej pod batutą Pawła Kosa-Nowickiego.
Następnie pojawi się altówka – instrument, którego brzmienie zafascynowało Krzysztofa Pendereckiego, wybitnego kompozytora, dyrygenta i pedagoga, cenionego na całym świecie. Penderecki postrzegał brzmienie altówki jako bardziej melancholijne i głębsze w porównaniu do skrzypiec. To właśnie altówkę wybrał na solowy instrument jednego ze swoich koncertów, napisanego na zamówienie rządu Wenezueli. Koncert miał uczcić dwusetną rocznicę urodzin bohatera walk o niepodległość Ameryki Południowej – Simona Bolivara, w 1983 roku. Choć Koncert na altówkę trwa zaledwie 20 minut, ukazuje pełnię brzmieniowych możliwości instrumentu dzięki zastosowaniu glissand, flażoletów, tremolanda i innych technik artykulacyjnych. Na scenie zaprezentuje ten utwór Saša Mirković, uznawany za najlepszego serbskiego altowiolistę.
Na zakończenie zabrzmi V Symfonia c-moll op. 67 Ludwiga van Beethovena, znana jako „Symfonia losu”. Motyw otwierający symfonię nazwano „motywem losu” po anegdocie, w której Beethoven miał powiedzieć, że ten słynny czteronutowy motyw otwierający symfonię, to „Los puka do drzwi”. Symfonia, z dramatycznym początkiem i triumfalnym finałem, jest często interpretowana jako obraz walki człowieka z losem. Mimo że Beethoven w czasie komponowania tego działa zmagał się już z postępującą utratą słuchu, „Symfonia losu” należy do najsłynniejszych i najczęściej wykonywanych dzieł muzyki poważnej.