Letnie koncerty promenadowe. „W zgiełku pól bitewnych”

Opis

Wojciech Rodek i Filharmonicy Lubelscy serdecznie zapraszają na kolejny koncert promenadowy. W ostatnią niedzielę sierpnia zabrzmią dzieła „militarne” Haydna, Bibera, Beethovena i Czajkowskiego.

Przez trzydzieści lat cieszył się Józef Haydn opieką księcia Miklósa Jozsefa pełniąc w jego pałacu w Esterházie funkcję nadwornego kompozytora i kapelmistrza. Po śmierci pracodawcy, następca książę Antal, choć pozostawił znamienitego muzyka na stanowisku, to jednak zwolnił go z wielu obowiązków. Wieść o nowej sytuacji życiowej austriackiego twórcy szybko dotarła do Anglii. Działający w Londynie boński skrzypek i impresario Peter Salomon zaprosił więc Haydna na cykl koncertów abonamentowych. Zaproszenie zostało przyjęte, a jego muzycznym spełnieniem stało się dwanaście symfonii, poprowadzonych osobiście przez ich autora. W roku 1784 szczególną popularność zyskała Symfonia G-dur nr 100 zwana „Wojskową” ze względu na poszerzoną orkiestrę o instrumenty charakterystyczne dla muzyki wojskowej, w tym talerze, triangiel oraz wielki bęben.

„La Battalia” dzieło Heinricha Ignaza Franza von Bibera, powstałe w 1673 roku w cieniu wojny trzydziestoletniej, zostało napisane w stylu tamtych czasów, ale nawet stulecia później brzmi ono nowocześnie, zwłaszcza z powodu użycia przez kompozytora efektów perkusyjnych w partii smyczków.

Programowym „Zwycięstwem Wellingtona” Ludwig van Beethoven upamiętnił klęskę wojsk Józefa Bonaparte w bitwie pod Victorią (czerwiec 1813), kończącej panowanie tej rodziny w Hiszpanii. Namówił go do tego Johann Nepomuk Maelzel mając nadzieję na wykorzystanie „panharmonikonie” mechanicznego urządzenia imitującego grę różnych instrumentów orkiestry dętej. Beethoven skorzystał jednak z tradycyjnej obsady rozbudowując ją do takich rozmiarów (100 muzyków), że zbudowanie maszyny okazało się niemożliwe. Do powstałej wówczas „Siegessinfonie” dodał pierwszą część i opatrzył funkcjonującym do dziś tytułem i dedykował regentowi, późniejszemu królowi Jerzemu IV.

Z epoką napoleońską związana jest też geneza Uwertury „Rok 1812” op. 49 Piotra Czajkowskiego. Kompozycja ta w swej treści nawiązuje do najazdu Napoleona na Rosję, zwycięskiej bitwy pod Borodino, zdobycia Moskwy, a następnie wielu długich miesięcy nietypowej wojny zakończonej sukcesem Rosjan. Wszystkie te wydarzenia „słychać” w utworze: marsz Napoleona symbolizowany przez „Marsyliankę”, walkę, dzwony cerkwi i rosyjski hymn „Boże chroń cara”.

Alina Staniak-Ziółkowska